مزار سعد و سعید بن جابرزیارتگاهی در شهر نیل از توابع استان واسط عراق، قرار دارد که به باور اهالی منطقه، مزار سعد و سعید فرزندان جابر بن عبدالله انصاری است، در حالی‌که مورخان، فرزندانی به این نام برای جابر بن عبدالله ذکر نکرده‌اند. ۱ - معرفی شهر نیلشهر نیل، امروزه مرکز یکی از ناحیه‌ها (بخش‌های) استان واسط است، این شهر از قرون اولیه اسلامی و تا به امروز، منطقه‌ای شیعه‌نشین، به شمار می‌آمده و زمانی از مراکز مهم علمی و فرهنگی شیعیان در عراق بوده و شخصیت‌های دینی و ادبی فراوانی، از آن برخاسته‌اند، شهر نیل، نخستین مقر و مرکز حکومت خاندان بنی‌مَزید، پیش از تاسیس حله و انتقال آنها به آنجا، بوده است. ۲ - معرفی ابنحجاجاز مشهورترین شاعر شیعه که از نیل برخاسته‌اند، می‌توان به ابن‌حجاج، شاعر شیعه اشاره کرد که وصیت کرده بود در مجاورت امامین کاظمین (علیهما‌السّلام) مدفون شود و روی قبر وی بنویسند: (وَ کَلْبُهُمْ باسِطٌ ذِراعَیْهِ بِالْوَصِیدِ) پس از اینکه او در سال ۳۹۱ ه. ق در نیل درگذشت، پیکرش را به آستان کاظمین منتقل کردند و در آنجا، به خاک سپردند. ۳ - معرفی زیارتگاهزیارتگاه، در مرکز شهر نیل، کنار جاده اصلی که از میان شهر نیل عبور می‌کند، قرار دارد، این زیارتگاه را می‌توان به نوعی، قلب دینی و فرهنگی نیل، به شمار آورد، زیرا اهالی این شهر در مناسبت‌های دینی و روزهای عید، در این محل گرد هم می‌آیند و در روزهای جمعه نیز در مجاورت آن، نماز جمعه برپا می‌شود. [۱]
حیدر الجد، ینابیع، مدینة النیل بین الماضی والحاضر، العدد ۷، ص۶۸.
۴ - توصیف بناساختمان زیارتگاه، قدیمی و شامل اتاقی است به شکل مربع، در ضلع شمال شرقی آن، رواقی با دو طاقگان وجود دارد که با ستونی، از هم جدا می‌شوند. ورودی بنا، میان رواق قرار دارد، اتاق مقبره، دارای گنبدی است که شکل آن نزدیک به یک مخروط کم‌خیز است، این گنبد دارای گردن (ساقه) مدور دو طبقه‌ای است که در طبقه اول آن، پنجره‌هایی ایجاد شده است، ساختمان زیارتگاه از بیرون، با رنگ سبز ملایمی، رنگ‌آمیزی شده است. گفته می‌شود این بنا، بیش از دویست سال، قدمت دارد، نزدیک زیارتگاه، یک سالن و یک نمازخانه، وجود دارد که در سال ۲۰۰۳ م، پس از سقوط نظام صدام، ساخته شده است، مساحت کلی زیارتگاه و فضاهای وابسته به آن، ۲۵۰۰ مترمربع، برآورد شده است. [۲]
حیدر الجد، ینابیع، مدینة النیل بین الماضی والحاضر، العدد ۷، ص۶۹.
۵ - باور اهالی درباره زیارتگاهبراساس باور اهالی، سعد و سعید، فرزندان جابر بن عبدالله انصاری می‌باشند که در رکاب امام علی (علیه‌السّلام)، در جنگ نهروان شرکت داشته‌اند، اما در این جنگ، زخمی می‌شوند و در مسیر بازگشت خود به کوفه، بر اثر جراحت‌های خود، در این منطقه از دنیا می‌روند و امام (علیه‌السّلام) آنها را در اینجا، به خاک می‌سپرد. [۳]
حیدر الجد، ینابیع، مدینة النیل بین الماضی والحاضر، صص۶۸ - ۶۹.
در منابع تاریخی، شواهدی که با آن، بتوان چنین اقوال و باورهایی را تایید کرد، وجود ندارد و مورخان نیز برای جابر بن عبدالله، فرزندانی به نام‌های سعد و سعید ذکر، نکرده‌اند. ۶ - پانویس
۷ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مرقد سعد و سعید، فرزندان جابر بن عبدالله انصاری»، ج۲، ص۴۱۲. رده‌های این صفحه : زیارتگاههای استان واسط
|